Tranh tứ quý tùng cúc trúc mai đẹp

Người xưa hay ngưỡng mộ vẻ đẹp của một người quân tử từ dáng đứng đến vẻ đẹp chịu sương chịu gió, là người có hào khí, tinh thần của bậc trượng phu, ý chí kiên cường, có thể làm được những việc mà người khác không làm được, luôn tôn sùng cái đẹp và bảo vệ cái đẹp. Những tao nhân mặc khách thường hay có thú chơi với những loại cây mang đặc trưng của người quân tử như tùng, cúc, trúc, mai đó cũng là bộ tứ quý xuất hiện hầu hết trong các tác phẩm nghệ thuật hội họa. Các bức tranh về bộ tứ quý thường được rất nhiều người ưa chuộng bởi những vẻ đẹp truyền thống cũng như tinh thần cốt cách mà những loại cây ấy mang lại.
Nếu tách riêng từng ý nghĩa của mỗi loại cây thì cây tùng nói lên khí phách của người quân tử. Dáng đứng của cây tùng gai góc mạnh mẽ chịu nhiều sương gió. Cây tùng thường sống ở rừng sâu, núi cao, đón nắng gió trời, chịu khắc nghiệt cốt là để tôi rèn ý chí kiên cường đối đầu với mọi khó khăn thử thách. Từng có rất nhiều nhà thơ viết về cây tùng như:
“Tùng xanh cốt cách thật thanh tao
Nắng hạ, tuyết đông chẳng quản nào
Hổ phách nghìn năm giành thuốc quý
Bạn cùng hạc trắng với non cao”

Người quân tử còn được biểu hiện qua vẻ đẹp của hoa mai hoa mai tượng trưng cho khí tiết trung kiên và thanh cao của người quân tử. Hoa hoa cúc thường được rất tôn trọng bởi những vẻ đẹp của nó như câu thơ “diệp bất ly chi, hoa vô lạc địa” nghĩa là là dù có héo tàn hoa cũng không rụng khỏi cành, lá cũng chẳng lìa thân.
Cũng giống như một đấng trượng phu “thà sống vinh còn hơn chết nhục” cây tre che biểu trưng cho khả năng chống chọi với sóng gió cuộc đời. Cây tre còn biểu hiện ý nghĩa của sức khỏe, tình yêu, thịnh vượng và hạnh phúc. Nó tiếp thêm nghị lực phi thường cho con người, có một bức tranh về cây tre trong nhà thì không gian sẽ trở lên tươi vui mát mẻ hơn tạo nên một tinh thần thoải mái và nhiều niềm vui.
Chẳng phải những bông những cánh hoa mai mỏng manh mà không nói lên được ý chí của người quân tử những cây hoa mai ai thường được người đời ca ngợi bởi sự kiên cường của nó trải qua những ngày đông lạnh giá nhưng đến khi xuân đến vẫn trổ hoa rạng rỡ. Người người quân tử cũng vậy khi chưa gặp thời thì tự rèn luyện mình, khi gặp thời thì hết lòng đồng phục sự thiên hạ, Mãn Giác thiền sư cũng đã có lần ca ngợi vẻ đẹp của hoa mai:
“Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai“
(Chớ tưởng xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua sân trước một nhành mai)

Chính vì vậy, tùng cúc trúc mai đã được những họa sĩ tài hoa đưa vào những bức tranh độc đáo và nhiều nét đặc sắc riêng, đồng thời với truyền thống của con người Việt Nam thì thể loại tranh tùng cúc trúc mai đặc biệt được ưu thích để treo trong những căn phòng của các gia đình, có thể là những bức tranh vẽ thông thường đến những bức tranh tùng cúc trúc mai bằng đá quý thể hiện nét quý phái và sang trọng.